Τι είναι το κίνητρο;
Το κίνητρο είναι ο λόγος που κάνουμε πράγματα. Είναι αυτό που μας κάνει να ξυπνάμε για το σχολείο, να ασκούμαστε σε ένα άθλημα ή να προσπαθούμε να πετύχουμε έναν στόχο. Μερικές φορές, το κίνητρο προέρχεται από εξωτερικές δυνάμεις όπως ανταμοιβές ή πίεση. Άλλες φορές, προέρχεται από μέσα μας επειδή αγαπάμε αυτό που κάνουμε. Διαφορετικά μοντέλα μας βοηθούν να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το κίνητρο και γιατί αλλάζει.
Ένα γνωστό μοντέλο είναι η Ιεραρχία Αναγκών του Maslow. Ένας άλλος τρόπος να δούμε το κίνητρο είναι μέσα από τα 5 Επίπεδα Κινήτρων, που δείχνουν πώς το κίνητρο μπορεί να γίνει ισχυρότερο με την πάροδο του χρόνου. Ας εξερευνήσουμε αυτές τις ιδέες με απλό τρόπο!
Η ιεραρχία αναγκών του Maslow
Φαντάσου μια πυραμίδα με πέντε επίπεδα. Η θεωρία του Maslow λέει ότι πρέπει να ικανοποιήσουμε κάθε επίπεδο πριν προχωρήσουμε στο επόμενο:
-
- Φυσικές Ανάγκες – Τροφή, νερό, ύπνος και αέρας. Αν δεν έχουμε αυτά, τίποτα άλλο δεν έχει σημασία.
- Ανάγκες Ασφάλειας – Να νιώθουμε ασφαλείς στα σπίτια μας, στα σχολεία και στις κοινότητές μας.
- Αγάπη και Ανήκειν – Να έχουμε φίλους, οικογένεια και ανθρώπους που νοιάζονται για εμάς.
- Ανάγκες Εκτίμησης – Να νιώθουμε σίγουροι και να μας σέβονται οι άλλοι.
- Αυτοπραγμάτωση – Να γινόμαστε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας και να κάνουμε αυτό που πραγματικά έχει σημασία για εμάς.
Ο Maslow πίστευε ότι όταν καλύπτονται οι βασικές μας ανάγκες, μπορούμε να δουλέψουμε για μεγαλύτερους στόχους. Αλλά το κίνητρο δεν ακολουθεί πάντα τέλεια αυτά τα βήματα—μερικές φορές πηδάμε από το ένα στο άλλο!
Τα 5 επίπεδα κινήτρου
Ένας άλλος τρόπος να κατανοήσουμε το κίνητρο είναι κοιτάζοντας τα διαφορετικά του επίπεδα. Αυτά εξηγούν γιατί οι άνθρωποι νιώθουν περισσότερο ή λιγότερο παρακινημένοι σε διαφορετικές στιγμές.
-
- Απάθεια (Καθόλου Κίνητρο) – Δεν έχεις διάθεση να κάνεις τίποτα. Ίσως είσαι κουρασμένος, βαριέσαι ή δε βλέπεις το νόημα.
- Εξωτερικό Κίνητρο (Βασισμένο στο Φόβο ή την Ανταμοιβή) – Κάνεις κάτι επειδή πρέπει, όπως το να κάνεις τα μαθήματά σου για να αποφύγεις τις φασαρίες.
- Αναγνωρισμένο Κίνητρο (Προσωπική Σημασία) – Καταλαβαίνεις γιατί κάτι έχει σημασία, ακόμα κι αν δεν αγαπάς να το κάνεις, όπως το να διαβάζεις για να πάρεις καλούς βαθμούς.
- Εσωτερικό Κίνητρο (Απόλαυση & Πάθος) – Κάνεις κάτι επειδή το απολαμβάνεις, όπως το να παίζεις ένα άθλημα για διασκέδαση.
- Κίνητρο Καθοδηγούμενο από Σκοπό (Νόημα & Αντίκτυπος) – Το υψηλότερο επίπεδο, όπου παρακινείσαι από έναν μεγαλύτερο στόχο, όπως το να βοηθάς άλλους ή να κάνεις τη διαφορά στον κόσμο.
Γιατί έχει σημασία αυτό;
Η κατανόηση του κινήτρου μπορεί να σε βοηθήσει να αναγνωρίσεις γιατί κάνεις (ή δεν κάνεις) πράγματα. Αν δυσκολεύεσαι να έχεις κίνητρο, ρώτα τον εαυτό σου:
-
- Μου λείπει κάτι σημαντικό, όπως ξεκούραση ή υποστήριξη από φίλους;
- Το κάνω αυτό μόνο επειδή πρέπει, ή μπορώ να βρω έναν λόγο που έχει σημασία για μένα;
- Πώς μπορώ να περάσω από το “πρέπει να το κάνω” στο “θέλω να το κάνω”;
Το κίνητρο δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά κατανοώντας πώς λειτουργεί, μπορείς να βρεις τρόπους να ωθήσεις τον εαυτό σου και να πετύχεις τους στόχους σου!